Rode bloedcellen in je urine: wat is de normaalwaarde en wanneer onderneem je actie

Twijfel je over rode bloedcellen in je urine? Ontdek wat als normaal geldt (van teststrip tot microscopie), welke oorzaken variëren van onschuldig tot belangrijk om uit te sluiten, en wanneer je beter actie onderneemt. Je leest ook welke klachten alarm slaan, hoe je een betrouwbaar urinemonster verzamelt en welke onderzoeken (zoals urinesediment, echo of cystoscopie) duidelijkheid geven.

Wat zijn erytrocyten in urine en wat is de normaalwaarde

Erytrocyten zijn rode bloedcellen die zuurstof door je lichaam vervoeren. In urine horen ze meestal niet thuis; als ze wel worden gevonden, heet dat hematurie. Soms zie je het met het blote oog niet (microscopische hematurie), soms kleurt je urine zichtbaar rood of cola-achtig (macroscopische hematurie). De normaalwaarde hangt af van hoe er getest wordt. Op een teststrip, die op bloed test via een chemische reactie, is ‘negatief’ de norm; ‘trace’ of ‘1+’ kan voorkomen maar moet vaak met microscopie worden bevestigd, omdat de strip ook hemoglobine of myoglobine kan oppikken. Bij microscopie geldt in veel laboratoria dat 0 tot 2 erytrocyten per gezichtsveld (HPF, high power field) als normaal wordt gezien; enkele labs hanteren 0-3.

Een enkele rode bloedcel kan dus nog binnen de referentie vallen. Bij kinderen gelden doorgaans dezelfde grenzen, al let je extra op een correcte afname. De betrouwbaarheid van de uitslag begint bij een goed verzameld midstream urinemonster, omdat menstruatiebloed, sperma, vaginale afscheiding, huidbacteriën of intensief sporten de test kunnen vertekenen. Ook bepaalde stoffen, zoals veel vitamine C, kunnen de teststrip juist vals-negatief maken. Samengevat: normaal is geen bloed op de teststrip of hooguit sporadische cellen bij microscopie; alles daarboven vraagt om context en zo nodig herhaling of verdere beoordeling.

Wat betekenen erytrocyten in je urine

Erytrocyten in je urine betekenen dat er ergens in je urinewegen bloed lekt, van de nieren tot aan je plasbuis. Een paar cellen kunnen nog binnen de normaalwaarde vallen en soms komt het door iets onschuldigs, zoals intensief sporten, menstruatie of een kleine irritatie. Zie je meer cellen dan verwacht, of kleurt je urine rood of bruin, dan kan er sprake zijn van een urineweginfectie, nierstenen, een vergrote prostaat, medicijnbijwerking of (minder vaak) een nierziekte.

Teststrips kunnen ook hemoglobine signaleren zonder echte cellen, dus bevestiging met microscopie is handig. De uitslag krijgt pas betekenis in context: je klachten, medicijnen en hoe je het monster hebt opgevangen. Blijft de afwijking bestaan, dan is herhaling of verder onderzoek verstandig.

Normaalwaarden en beoordeling van je test (dipstick VS microscopie, volwassenen en kinderen)

De tabel hieronder zet de normaalwaarden en interpretatie van erytrocyten in urine naast elkaar voor dipstick (urinestrip) en microscopie, met aparte aandacht voor volwassenen en kinderen.

Kort samengevat: negatief op de strip en 2 ery/HPF bij volwassenen (5 bij kinderen) past bij normaal. Bevestig een positieve strip met microscopie en herhaal bij twijfel; let op beïnvloedende factoren zoals inspanning, menstruatie en vitamine C.

Op een teststrip (dipstick) is negatief de normaalwaarde. Een uitslag “trace” of “1+” kan kortdurend voorkomen en vraagt meestal om bevestiging met microscopie, omdat de strip ook hemoglobine of myoglobine kan aantonen en door vitamine C juist vals-negatief kan zijn. Bij microscopie geldt in veel labs 0-2 erytrocyten per gezichtsveld (HPF) als normaal; sommige hanteren 0-3. Deze grenzen gelden voor zowel volwassenen als kinderen, maar bij kinderen let je extra op een schone, goed opgevangen midstream.

Is de dipstick positief en de microscopie negatief, dan kan er sprake zijn van vrije kleurstoffen of verstoringen; is het omgekeerd, denk dan aan vitamine C. Herhaal zo nodig een midstream monster buiten menstruatie en intensief sporten. Herhaaldelijk >2 RBC/HPF geldt als afwijkend en verdient vervolg.

[TIP] Tip: 0-2 erytrocyten per gezichtsveld in urinesediment is normaal.

Oorzaken van erytrocyten in urine (hematurie)

Erytrocyten in je urine ontstaan doordat er ergens in je nieren of urinewegen kleine bloedvaatjes lekken. Dat kan onschuldig en tijdelijk zijn, bijvoorbeeld na intensief sporten, tijdens of kort na menstruatie, na seks, bij uitdroging of door irritatie van de plasbuis. Veel vaker is er een aanwijsbare oorzaak zoals een urineweginfectie (blaasontsteking of nierbekkenontsteking), nier- of blaasstenen die het slijmvlies schuren, of een vergrote of geïrriteerde prostaat. Ook recente ingrepen of katheters, een val of buiktrauma kunnen meespelen.

Bepaalde medicijnen, zoals antistolling, bloedplaatjesremmers en soms NSAID’s, verhogen de kans op bloed in je urine. Minder vaak komt het door een nierziekte van het filter (glomerulonefritis, IgA-nefropathie), erfelijke aandoeningen of stollingsproblemen. Bij volwassenen moet je ook denken aan een tumor in nier of blaas, vooral als het zichtbaar bloed is zonder pijn. Zie je tegelijk eiwit in je urine of cilinders, dan wijst dat eerder op een oorzaak in de nier zelf. Blijft het terugkomen, laat het dan zorgvuldig beoordelen.

Tijdelijke en onschuldige oorzaken

Erytrocyten in je urine kunnen kortdurend en onschuldig zijn. Na intensief sporten of een lange hardlooptocht kunnen kleine vaatjes in je blaas of nieren even lekken, wat meestal binnen 24-72 uur vanzelf verdwijnt als je rust neemt en goed drinkt. Rond menstruatie komt bloed makkelijk in je urinemonster terecht zonder dat er iets mis is met je urinewegen; een nieuwe midstream afname buiten de menstruatie geeft dan vaak een schone uitslag.

Ook na seks of bij lichte irritatie van de plasbuis, bijvoorbeeld door wrijving of een recent onderzoek, kun je tijdelijk wat bloedcellen uitscheiden. Uitdroging maakt je urine geconcentreerd en kan testuitslagen versterken, terwijl voldoende vocht dit normaliseert. Twijfel je over de uitslag, herhaal dan een schoon opgevangen midstream monster na een paar dagen rust.

Veelvoorkomende medische oorzaken

De meest voorkomende medische oorzaken van erytrocyten in je urine zijn infecties en stenen. Bij een blaasontsteking of nierbekkenontsteking raakt het slijmvlies ontstoken en bloedt het makkelijk; je merkt vaak branderig plassen, vaak kleine beetjes plassen en soms koorts. Nier- of blaasstenen schuren langs de wand en geven koliekpijn in je zij of lies, soms met gruis. Prostaatklachten, zoals een vergrote prostaat of prostatitis, kunnen de uitstroom blokkeren en bloedverlies uitlokken, met een zwakke straal of nadruppelen.

Medicatie zoals antistolling, bloedplaatjesremmers en soms NSAID’s verhoogt de kans op hematurie, zeker bij al bestaande irritatie. Houdt het aan of zie je tegelijk eiwit, dan kan er een nierfilterprobleem spelen en is vervolgonderzoek verstandig.

Minder vaak, maar belangrijk om uit te sluiten

Sommige oorzaken van erytrocyten in je urine komen minder vaak voor, maar wil je niet missen. Denk aan tumoren van blaas of nier, vooral bij zichtbaar rood plassen zonder pijn, zeker als je rookt of ouder bent. Ook nierfilterziekten zoals glomerulonefritis of IgA-nefropathie kunnen bloed en vaak ook eiwit in je urine geven, soms met hoge bloeddruk of opgezwollen enkels. Erfelijke aandoeningen (zoals cystenieren), aangeboren vaatafwijkingen en stollingsstoornissen spelen soms mee.

Zeldzamer zijn endometriose van de urinewegen of schade door bepaalde medicijnen. Bij terugkerende of aanhoudende hematurie is het belangrijk om dit zorgvuldig te laten uitzoeken, bijvoorbeeld met urineonderzoek, echo of cystoscopie, zodat je de juiste aanpak krijgt.

[TIP] Tip: Hanteer <3 erytrocyten/HPF als normaal; bevestig dipstick met microscopie.

Klachten en wanneer je actie onderneemt

Erytrocyten in je urine merk je soms niet, maar klachten kunnen helpen om het beeld te duiden. Brandend of vaak plassen, pijn laag in je buik, troebele of sterk ruikende urine passen bij een blaasontsteking. Hevige zij- of flankpijn die uitstraalt naar de lies, met misselijkheid of zweet, past eerder bij een niersteen. Rood of cola-kleurig plassen, zeker met stolsels, is een alarmsignaal. Zie je tegelijk schuimende urine, opgezwollen enkels of heb je hoge bloeddruk, dan kan de oorzaak in je nierfilters liggen.

Koorts, koude rillingen, aanhoudende hevige pijn, weinig plassen of duizeligheid vragen om snelle beoordeling. Neem ook actie als je ouder bent dan 40 en zichtbaar bloed plast, als je antistolling gebruikt, zwanger bent of als de afwijking terugkomt. Is de dipstick licht positief na sport of rond menstruatie, herhaal dan na 48-72 uur rust met een schoon midstream monster. Blijft je urine positief of heb je klachten, maak dan een afspraak zodat verdere tests zo nodig worden ingezet.

Herkenbare klachten en alarmsignalen

Klachten die passen bij erytrocyten in je urine zijn branderig of vaak plassen, aandrang met kleine beetjes, pijn laag in je buik of een scherpe koliekpijn in je zij die naar de lies trekt. Je urine kan troebel, sterk ruikend of zichtbaar rood tot cola-kleurig worden; zie je stolsels, dan is dat een alarmsignaal. Koorts en koude rillingen wijzen op een hogere infectie van de urinewegen.

Kun je nauwelijks plassen, heb je hevige aanhoudende pijn, misselijkheid of braken, dan vraagt dat om snelle beoordeling. Schuimende urine, opgezwollen enkels of hoge bloeddruk kunnen duiden op een nierfilterprobleem. Bij zichtbaar bloed zonder pijn, vooral als je ouder bent of rookt, laat je dit direct checken.

Wanneer je contact opneemt en wat je zelf kunt doen

Twijfel je of je moet bellen of even kunt afwachten? Onderstaande punten helpen je beslissen en geven aan wat je intussen zelf kunt doen.

• Neem dezelfde dag contact op bij: helder rode urine of stolsels, hevige zij- of flankpijn, koorts, als je zwanger bent of antistolling gebruikt, en altijd bij kinderen met (zichtbaar) bloed in de urine.
• Heb je geen klachten en is de dipstick slechts licht positief? Herhaal de test na 48-72 uur rust. Vang een schoon midstream-ochtendurinemonster op, niet tijdens de menstruatie en niet direct na seks.
• Tot de herhaling: drink voldoende water, pauzeer intensief sporten, vermijd urinekleurende voedingsmiddelen/supplementen (zoals bietjes), en stop nooit op eigen houtje met medicijnen. Blijft de urine positief of keren klachten terug, maak een afspraak voor gericht vervolgonderzoek.

Verergeren je klachten plots of voel je je ziek? Neem dan direct contact op. Zo nodig kan snel aanvullend onderzoek plaatsvinden.

[TIP] Tip: Boven normaal aantal erytrocyten of zichtbaar bloed? Snel huisarts bellen.

Onderzoek en vervolgstappen

Het onderzoek start met het bevestigen van de bevinding: je levert een schoon opgevangen midstream urinemonster in, bij voorkeur buiten menstruatie en 48-72 uur na intensief sporten. Een dipstick geeft een eerste indruk; microscopie beoordeelt het echt aantal erytrocyten. In veel labs geldt 0-2 erytrocyten per gezichtsveld als normaal; herhaaldelijk meer is afwijkend. Urinesediment kan dysmorfe erytrocyten of cilinders tonen, wat wijst op een nierfilterbron. We meten vaak ook eiwit met een albumine/creatinine-ratio en checken je nierfunctie via creatinine en eGFR (schatting van je filtercapaciteit). Bij klachten of koorts volgt een urinekweek. Beeldvorming begint meestal met een echo van nieren en blaas; bij hogere verdenking op stenen of een afwijking kan CT-urografie nodig zijn.

Cystoscopie (kijkonderzoek van de blaas) is aangewezen bij zichtbaar bloed, bij blijvende microscopische hematurie vanaf middelbare leeftijd of bij risicofactoren zoals roken. Medicatie zoals antistolling en NSAID’s nemen we mee in de afweging. Behandeling richt zich op de oorzaak: antibiotica bij infectie, steenbeleid, aanpassen van medicijnen of verwijzing naar nefrologie of urologie. Vindt je arts niets ernstigs, dan volstaat vaak controle en herhalen na enkele maanden. Zo kom je stap voor stap tot duidelijkheid en passende zorg.

Zo verzamel je een betrouwbaar urinemonster

Voor een betrouwbare beoordeling van erytrocyten in je urine is een schone midstream-collectie essentieel. Zo pak je het zorgvuldig aan.

• Voorbereiden en schoonmaken: was je handen, reinig de geslachtsdelen grondig en trek de voorhuid terug of spreid de schaamlippen zodat huid- en vaginale resten niet in het potje komen.
• Afname: gebruik een steriel potje en raak de binnenkant niet aan; plas het eerste beetje in het toilet, vang daarna de middenstroom op tot het potje half tot twee derde vol is, plas de rest uit in het toilet en sluit het potje direct goed af.
• Label, bewaren en timing: noteer naam, datum en tijd op het potje; lever binnen 1-2 uur in of bewaar tot die tijd gekoeld; verzamel bij voorkeur buiten de menstruatie en niet direct na seks of intensief sporten; drink normaal, vermijd hoge doses vitamine C vlak voor de test en kies bij twijfel voor ochtendurine.

Met deze stappen verklein je de kans op een vervuild monster en voorkom je onnodige afwijkingen in de uitslag. Twijfel je over de afname, vraag dan om instructies bij je zorgverlener.

Vervolgonderzoek en behandeling (urinekweek, beeldvorming, cystoscopie, medicatie en leefstijl)

Na bevestiging van erytrocyten in je urine volgt vaak een urinekweek als je klachten of koorts hebt, zodat antibiotica gericht kan worden gekozen. Beeldvorming start meestal met een echo van nieren en blaas; bij verdenking op stenen of een afwijking kan een CT-urografie nodig zijn. Cystoscopie (kijkonderzoek in de blaas) is zinvol bij zichtbaar bloed, aanhoudende hematurie of risicofactoren zoals roken of hogere leeftijd.

Medicatie hangt af van de oorzaak: antibiotica bij infectie, pijnstilling en soms een alfablokker bij stenen, en aanpassing van antistolling alleen in overleg. Met leefstijl kom je ver: voldoende drinken, minder zout, niet roken, voorzichtig met NSAID’s en goede bloeddruk- en suikerkontrole. Zo pak je oorzaak én terugvalpreventie aan.

Wanneer herhalen of doorverwijzen

Herhaal je urineonderzoek als er een mogelijke tijdelijke trigger was, zoals intensief sporten, menstruatie of een onzuivere afname; wacht 48-72 uur, verzamel een schoon midstream monster en kijk of het herstelt. Is je dipstick opnieuw positief en toont microscopie herhaaldelijk meer dan 2 erytrocyten per gezichtsveld, dan is vervolgonderzoek passend. Neem eerder actie bij zichtbaar bloed, stolsels, koorts, hevige flankpijn, weinig plassen of als je zwanger bent of antistolling gebruikt.

Zie je tegelijk eiwit, cilinders, een verminderde nierfunctie of hoge bloeddruk, dan wijst dat op een oorzaak in de nier en is doorverwijzen naar nefrologie logisch; bij risicofactoren voor blaas- of niertumoren, of aanhoudende hematurie zonder klachten, is urologie de aangewezen stap. Bij kinderen of terugkerende afwijkingen laat je niet te lang wachten.

Veelgestelde vragen over erytrocyten urine normaalwaarde

Wat is het belangrijkste om te weten over erytrocyten urine normaalwaarde?

Erytrocyten in urine duiden op hematurie. Normaal is de teststrip negatief; bij microscopie geldt minder dan drie erytrocyten per gezichtsveld als normaal. Kortdurende sporen kunnen onschuldig zijn, aanhoudend of zichtbaar bloed vereist beoordeling.

Hoe begin je het beste met erytrocyten urine normaalwaarde?

Begin met een schoon midstream-urinemonster na hygiëne, liefst ochtendurine. Vermijd zware inspanning en menstruatie bij afname. Bevestig een positieve test met microscopie. Bij klachten, zichtbaar bloed, stolsels of risicofactoren: neem contact op met huisarts.

Wat zijn veelgemaakte fouten bij erytrocyten urine normaalwaarde?

Veelgemaakte fouten: alleen op de dipstick vertrouwen, niet schoon afnemen, testen tijdens menstruatie of kort na sport, geen bevestiging met microscopie, zelf antibiotica starten, hematurie toeschrijven aan antistolling of urineweginfectie, en alarmsymptomen negeren.